داوود بیگی نژاد، نایب‌رئیس اتحادیه املاک، نبود گردش سرمایه در بخش ساخت‌وساز و افزایش قیمت مسکن را مهم‌ترین عوامل شرایط فعلی اعلام کرد و از دولت و مجلس خواست در آستانه فصل نقل‌وانتقال مستأجران با اقدامات پیشگیرانه مانع از تداوم قیمت‌سازی و رشد غیرمنطقی اجاره‌بها شوند.

او توقف ساخت‌وساز را از عوامل اصلی افزایش اجاره‌بها دانست و گفت سازندگان مسکن وقتی نتوانند واحد مسکونی خود را به فروش برساند و به همان نسبت نتوانند مسکن جدید تولید کنند، در نهایت قیمت مسکن افزایش‌ می‌یابد و اجاره‌بها نیز رشد می‌کند و وضعیت به ضرر قشر مستأجر تمام می‌شود.

هم‌زمان با آغاز اردیبهشت‌ماه همچنین سایت‌های اقتصادی از نایاب شدن فایل‌های اجاره در مناطق مرکزی پایتخت خبر داده‌اند.

بر اساس گزارش میدانی خبرنگاران اقتصادی، مالکان با توقف ارائه فایل‌های اجاره منتظر به ثبات رسیدن قیمت‌ها هستند که این موضوع موجب افزایش دوباره قیمت‌ها در اردیبهشت‌ماه شده است. به نظر می‌رسد با نزدیکی به پایان سال تحصیلی که نقطه اوج جابه‌جایی مستأجران است، قیمت اجاره‌بها بار دیگر افزایشی چشمگیر را تجربه خواهد کرد.

بر اساس فایل‌های اجاره موجود در سایت‌های املاک، برای نخستین‌بار قیمت رهن کامل آپارتمان‌های ۷۰ تا ۸۵ متری در مناطق جنوبی تهران مانند یاخچی‌آباد، خزانه و علی‌آباد از ۳۵۰ میلیون تومان عبور کرده تا رکوردی بی‌سابقه را بر جای بگذارد.

این در حالی ا‌ست که با بررسی فایل‌های اجاره، در پاییز سال ۱۴۰۱ این مبلغ رهن آپارتمان‌های مشابه از نظر متراژ و امکانات در برخی مناطق مرکزی و غربی تهران بوده است.

با افزایش قیمت اجاره در تهران احمد دنیامالی عضو کمیسیون عمران از دستور ابراهیم رییسی برای افزایش وام مستاجران خبر داد و گفت قرار است که عدد تسهیلات ودیعه و کمک هزینه رهن به مستاجران افزایش پیدا کند و در بسته ارایه شده از سوی وزیر راه و شهرسازی یکی از اقدامات افزایش قابل توجه رقم وام مستاجران است اما هنوز عدد آن نهایی نشده است.

طرح افزایش مبلغ وام رهن خانه به باور کارشناسان تنها بر التهاب بازار اجاره مسکن خواهد افزود. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده است طی بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ میزان خانه خالی در کشور از ۵۰۰ هزار واحد به بیش از ۲ میلیون و ششصد هزار واحد رسیده است. عددی که برخی کارشناسان حوزه مسکن معتقدند در پایان سال ۱۴۰۱ بازهم افزایش داشته است.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز از وجود ۳۵۰ هزار مسکن خالی در منطقه شمال شهر تهران خبر داده و گفته است، تهران امروز با ۹.۶ میلیون جمعیت ساکن، یک میلیون مسکن کم دارد.

خلیل محبت‌خواه مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران ششم اردیبهشت در جلسه شورای مسکن اعلام کرد تنها ۶۵ هزار خانه خالی در پردیس شناسایی شده است. محبت‌خواه همچنین از شناسایی ۴۵ هزار خانه خالی در منطقه ۲۲ تهران و ۱۰ هزار خانه خالی در املاک ادارات و ارگان‌های دولتی در سطح شهر تهران و دیگر شهرهای استان خبر داده است.

در این جلسه استاندار تهران با اشاره به طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی خواستار آن شد سازمان امور مالیاتی، تعزیرات و دادگستری به کمک دستگاههای دولتی بیایند.

طرح اخذ وام از خانه‌های خالی که بنا بود موجب ورود این واحدهای خالی به بازار شود، به استناد آخرین گزارش‌های آماری رئیس سابق سازمان امور مالیاتی شکست‌خورده است.

داود منظور، رئیس سابق سازمان امور مالیاتی، پیش‌تر اعلام کرده بود درآمد مالیاتی از خانه‌های خالی طی دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تنها ۱.۵ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که در ۱۱ماهه ۱۴۰۱ مالیات بر خودروهای گران‌قیمت ۴۷۱ میلیارد تومان، عوارض خروج از کشور ۱۸۴۷ میلیارد تومان و مالیات بر فروش سیگار ۳۸۳۳ میلیارد تومان بوده است.

کارشناسان حوزه مسکن معتقدند تورم قیمت مسکن سبب شده است مالکانی که به قصد سرمایه‌گذاری اقدام به خرید ملک کرده‌اند، صرفه اقتصادی را در خالی نگه داشتن خانه‌ها بدانند، چرا که در این بازار قیمت خانه‌های کلید نخورده همواره بیش از خانه‌هایی ا‌ست که دارای مستاجر هستند.

محمود اولاد، کارشناس مسکن با بیان اینکه برای نخستین بار تعداد مستاجران در تهران از مالکان پیشی گرفته، این مسئله را سبب کاهش تعداد افراد خانواده، نرخ ازدواج و زاد و ولد دانسته و تصریح کرده است در دهه‌های هفتاد و هشتاد میانگین تعداد افراد خانواده چهار نفر بوده است که طی بیست سال گذشته همواره سیر نزولی داشته است.

بر اساس گزارش‌های آماری میزان خانوارهای اجاره‌نشین شهر تهران در سال ۱۳۷۵ عدد ۲۹.۱ درصد بوده است که این میزان در سال ۸۵ به ۳۱.۳ و سال ۹۵ به عدد ۳۶.۴ درصد رسید. این در حالی است که به گفته شهردار تهران در پایان سال ۱۴۰۱ تعداد اجاره‌نشین‌ها در پایتخت از ۵۱ درصد پیشی گرفته است.

بحران مسکن در تهران سبب شده است برخی رسانه‌ها از افزایش زندگی خانواده‌ها به‌صورت چادرخوابی، پارک‌خوابی، قبرستان‌خوابی و زندگی در محیط‌هایی چون ترمینال‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن خبر بدهند.